Obesitas: Oorzaken, Gezondheidsrisico’s en Aanpak

Obesitas is een chronische aandoening waarbij sprake is van een te hoog lichaamsvetpercentage. Het wordt vaak vastgesteld aan de hand van de Body Mass Index (BMI), waarbij een BMI van 30 of hoger als obesitas wordt beschouwd. Wereldwijd neemt obesitas toe en het vormt een groot (complex) gezondheidsprobleem met verschillende oorzaken en risico’s. De sleutel tot een succesvolle aanpak ligt in een gezonde en duurzame levensstijlverandering. Door bewuste keuzes te maken op het gebied van voeding, beweging en mindset, kan obesitas worden verminderd en kan de algehele gezondheid verbeteren.

Oorzaken van obesitas

• Onbalans tussen energie-inname en -verbruik. Wanneer iemand meer calorieën binnenkrijgt dan hij of zij verbruikt, slaat het lichaam het overschot op als vet. Dit gebeurt vaak door een combinatie van ongezonde voeding en een gebrek aan beweging.
• Ongezonde voeding leidt tot overmatige calorie-inname en gewichtstoename.
  ✔️ Bewerkte voedingsmiddelen (fastfood, frisdrank)
  ✔️ Suikers en verzadigde vetten
  ✔️ Grote porties en frequente eetmomenten
• Gebrek aan lichaamsbeweging, door een zittende levensstijl verbrandt het lichaam minder energie.
  ❌ Zittend werk
  ❌ Veel schermtijd (tv, computer, telefoon)
  ❌ Gebrek aan sport of lichaamsbeweging
• Sommige mensen hebben een genetische aanleg waardoor hun stofwisseling trager werkt of waardoor ze sneller vet opslaan. Daarnaast kunnen hormonale stoornissen, zoals een traag werkende schildklier of insulineresistentie, bijdragen aan gewichtstoename.
• Psychologische factoren spelen een grote rol. Stress, depressie of verveling kunnen leiden tot emotioneel eten, waarbij voedsel wordt gebruikt als troostmiddel. Dit leidt vaak tot een overmatige calorie-inname zonder echte fysieke honger.
• Een verstoord slaapritme beïnvloedt de hormonen leptine en ghreline, die de eetlust reguleren. Te weinig slaap kan leiden tot een verhoogde trek in calorierijk voedsel.

Gezondheidsrisico’s van obesitas

• Diabetes type 2
  Door overgewicht neemt de kans op insulineresistentie toe, waardoor het lichaam bloedsuiker minder goed kan reguleren. Dit leidt tot een verhoogd risico op diabetes type 2. 
• Hart- en vaatziekten
  Obesitas verhoogt het risico op hoge bloeddruk, verhoogd cholesterol en hart- en vaatziekten, zoals een hartaanval of beroerte. 
• Gewrichtsproblemen
  Het extra lichaamsgewicht zorgt voor een hogere belasting op de gewrichten, met name de knieën en heupen, wat kan leiden tot artrose en chronische pijn.
• Slaapapneu
  Overgewicht kan de luchtwegen vernauwen, wat leidt tot slaapapneu – een aandoening waarbij de ademhaling ’s nachts tijdelijk stopt, wat resulteert in slechte slaap en vermoeidheid.
• Psychische klachten
  Obesitas kan een negatieve invloed hebben op het zelfbeeld en mentale gezondheid. Veel mensen met obesitas ervaren depressieve gevoelens, laag zelfvertrouwen en sociale isolatie.

Aanpak en behandeling van obesitas

• Gezonde voeding
  Minder bewerkte producten, zoals fastfood en frisdranken.
  Meer vezelrijke voeding, groenten, eiwitten en gezonde vetten.
  Bewust omgaan met portiegroottes.
• Meer beweging
  Minimaal 150 minuten per week matig intensieve beweging.
  Krachttraining om spiermassa te behouden en vetverbranding te stimuleren.
• Gedragsverandering
  Bewustwording van eetgewoonten en emotie-eten.
  Stressmanagement en voldoende slaap.
• Professionele begeleiding
  Een voedingscoach of diëtist kan helpen bij een gezond eetpatroon.
  Een psycholoog of coach kan ondersteunen bij gedragsverandering.
  In sommige gevallen kan medische hulp, zoals medicatie of een maagverkleining, nodig zijn.